Αδελφική αντιζηλία
- Λεπτομέρειες
- Δημοσιεύτηκε στις Πέμπτη, 19 Φεβρουαρίου 2015 13:20
Θα έπρεπε ίσως να μας εντυπωσιάζει το γεγονός ότι όταν αναφερόμαστε σε δύο αδέλφια στην παιδική κυρίως ηλικία, περιμένουμε ότι θα γίνει αναφορά και στην ύπαρξη αντιπαλότητας ή αντιζηλίας μεταξύ τους. Όταν μιλάμε για αδελφική αντιζηλία αναφερόμαστε στην ανάπτυξη ανταγωνιστικών σχέσεων ανάμεσα στα αδέρφια, για θέματα που αφορούν την ιδιοκτησία ενός αντικειμένου ή την προσοχή και την αγάπη των γονιών.
Οι δυσκολίες ξεκινούν συνήθως με τη γέννηση του επόμενου παιδιού και τις περισσότερες φορές, οι δυσκολίες αυτές αγχώνουν και δυσκολεύουν τους γονείς, επειδή μπορεί να διαρκέσουν και σε όλη την παιδική ηλικία, με αποτέλεσμα το επίκεντρο της προσοχής, όσον αφορά την αδελφική σχέση, να εστιάζεται περισσότερο στους τσακωμούς και τις αντιζηλίες.
Τα παιδιά ακολουθούν τα αδέλφια τους στο παιχνίδι, μοιράζονται κοινά όνειρα, στόχους και εμπειρίες. Οι αδελφική σχέση είναι πολύτιμη για τα παιδιά, είναι μια σχέση που αναπτύσσεται με δύναμη, αγάπη και τρυφερότητα. Παρόλα αυτά, ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκεται ένα παιδί είναι φυσιολογικό να βιώνει το αίσθημα του ανταγωνισμού και αυτός ο ανταγωνισμός κάνει την εμφάνισή του πιο έντονα ανάμεσα στα αδέλφια.
Πολλά και διαφορετικά πράγματα μπορούν να προκαλέσουν μεγάλους τσακωμούς ανάμεσα στα αδέλφια αλλά και ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούν τα παιδιά διαφέρει ανάλογα με την ηλικία, το φύλο ή την προσωπικότητα του παιδιού. Ο πιο σημαντικός όμως παράγοντας για τη διατήρηση της αδελφικής αντιζηλίας είναι η στάση των γονέων. Οι γονείς κατανοούν ότι χρειάζεται να είναι δίκαιοι και αμερόληπτοι στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα παιδιά, όμως αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο. Είναι αναπόφευκτο οι γονείς να «ελκύονται» λίγο περισσότερο από το παιδί εκείνο που είναι πιο χαδιάρικο, πιο τρυφερό και πιο διεκδικητικό. Η μεγάλη προσπάθεια για δικαιοσύνη και ισότιμη μεταχείριση των παιδιών δημιουργεί προβλήματα, εφόσον πολλές φορές τα παιδιά αντιμετωπίζονται σαν να είναι πανομοιότυπα και όχι σαν ξεχωριστές και διαφορετικές προσωπικότητες που έχουν ξεχωριστές ανάγκες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καλύπτονται οι ανάγκες του ενός παιδιού και το άλλο να μένει παραπονεμένο τελικά.
Όταν τα παιδιά αρχίζουν να μαλώνουν, ξεχνούν τα θετικά συναισθήματα που νιώθουν το ένα για το άλλο και γίνονται δύο αντίπαλοι, οι οποίοι διεκδικούν την «απόλαυση της επιτυχίας», την ικανοποίηση δηλαδή ότι κατάφεραν να πετύχουν αυτό που επιθυμούν. Οι γονείς λοιπόν, καλό θα ήταν να μείνουν ουδέτεροι, να μη συμμαχήσουν με κανένα από τα αδέλφια, αντιθέτως επιβάλλεται να τηρήσουν μερικούς κανόνες που ίσως μειώσουν την ένταση του προβλήματος.
Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να θυμούνται ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό να υπάρχουν εντάσεις και αντιζηλίες ανάμεσα στα παιδιά τους, παρόλα αυτά όμως θα ήταν πολύ χρήσιμο να προσπαθήσουν να τους προλάβουν, ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία αρνητικά φορτισμένων συναισθημάτων σε καθημερινή βάση.
Καλό θα ήταν να θυμόμαστε ότι ο καθένας από εμάς έχει χαρίσματα και δυσκολίες. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε τα παιδιά με τέτοιο τρόπο που θα ενισχύει τη μοναδικότητά τους, ώστε να αισθάνονται ξεχωριστά και αγαπητά, αποφεύγοντας με κάθε τρόπο την σύγκριση μεταξύ τους.
Ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να διαχειριστούμε μια διαφωνία είναι μια κοινωνική δεξιότητα την οποία τα παιδιά δεν μπορούν να τη γνωρίζουν χωρίς να τη διδαχτούν από κάποιον. Χρειάζεται λοιπόν να μάθουμε στα παιδιά, ότι διεκδικώ δε σημαίνει τσακώνομαι, αλλά ούτε ότι κερδίζω πάντα αυτό που θέλω. Εάν τα παιδιά δε μάθουν ότι πέρα από δικαιώματα έχουν υποχρέωση να σέβονται και διάφορους κανόνες, τότε δε θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις σχέσεις που θα συνάψουν ως ενήλικες. Θα ήταν επίσης πολύ χρήσιμο τα παιδιά να διδάσκονται την έννοια του μοιράζομαι αντικείμενα ακόμα και συναισθήματα μέσα στην οικογένεια.
Τι χρειάζεται να κάνουν οι γονείς;
- Να μην προσπαθήσουν να σταματήσουν τα παιδιά ή να προσπαθήσουν να βρουν ποιος ξεκίνησε τον καβγά ή ποιος έχει δίκιο. Είναι προτιμότερο να αφήσουν τα παιδιά να λύσουν το θέμα μόνα τους. Αυτό μαθαίνει στα παιδιά ότι θα πρέπει τα ίδια να δώσουν λύση στο πρόβλημα.
- Να ζητούν στα παιδιά να πάνε στο δωμάτιό τους εφόσον θέλουν να συνεχίζουν τον τσακωμό, ώστε να καταλαβαίνουν ότι μια τέτοια κατάσταση δεν μπορεί να τους δώσει την προσοχή που ίσως επιθυμούν από τους γονείς.
- Να μιλήσουν ξεχωριστά με το κάθε παιδί για αυτά που έγιναν και να εξηγήσουν στα παιδιά ότι σημασία δεν έχει εάν έκαναν λάθος τα αδέλφια τους, αλλά να συνειδητοποιήσουν ποιο μπορεί να ήταν το δικό τους το λάθος.
- Να θυμίζουν στα παιδιά τους κανόνες και τα όρια που έχουν συναποφασιστεί στη δική τους οικογένεια.
- Να μη θυμώνουν με το μεγαλύτερο παιδί, μόνο επειδή είναι μεγαλύτερο.
- Οι γονει?ς θα πρε?πει να παρε?μβουν αμε?σως, εα?ν τα παιδια? χρησιμοποιου?ν σωματικη? η? ψυχολογικη? βι?α για να υπερισχυ?σουν.
Μπορεί η αδελφική αντιζηλία να δημιουργεί προβλήματα μέσα στην οικογένεια, οι διαμάχες όμως, όσο περίεργο και αν φαίνεται σε κάποιους, βοηθούν τα παιδιά να αναπτυχθούν και να μάθουν να σέβονται τους άλλους, να υπερασπίζονται το δίκαιο και να αντιμετωπίζουν το άδικο, να επιλύουν διαφορές και να σκέφτονται δίκαιες λύσεις, αλλά κυρίως να εκφρα?ζουν αυτό που νιώθουν και αυτό που επιθυμούν.
Φυσικά, καλό θα ήταν να μην ξεχνάμε πως οι γονει?ς ει?ναι το σημαντικο?τερο προ?τυπο για τα παιδιά, οπότε επιβάλλεται, πρώτα εκείνοι, να μην εκφρα?ζουν ανταγωνιστικε?ς διαθε?σεις για α?λλους και να επιλυ?ουν τις μεταξυ? τους διαφορε?ς με αλληλοσεβασμο? και διάλογο δίνοντας το καλό παράδειγμα στα παιδιά τους!
Άντζελα Π. Νικήτα, BA, MA
Κλινικός Ψυχολόγος-Ψυχολόγος της Υγείας
Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεύτρια
